5 Vragen Aan Fotograaf Rem Van Den Bosch

“Ik woon in het Zeeuwse dorp Ellewoutsdijk en heb een vrouw en drie kinderen, waarvan er nog twee thuis wonen. Al van jongs af aan ben ik op zoek naar een creatieve uitlaatklep voor wat mij bezig houdt. Daarnaast had ik als kind al een grote passie voor sport. Op een gegeven moment moest ik kiezen tussen sporten en naar de kunstacademie gaan. Het werd de kunstacademie in Sint Joost (Breda, Nederland). Sinds mijn afstuderen in 2000 werk ik als zelfstandig kunstenaar. Bij mijn projecten is altijd een team betrokken. Van technici tot filmmakers en van sieraden- en kledingmakers tot klompenmakers. Maatschappelijke thema’s lopen als een rode draad door mijn werk; dat hebben ze altijd gedaan. Het is mijn oprechte intentie om met mijn kunst een bescheiden bijdrage te leveren aan het verbeteren van deze wereld en kleine veranderingen teweeg te brengen binnen mijn mogelijkheden. Om mijn aanpak te illustreren, vertel ik vaak een kleine anekdote uit mijn leven: Ik breng graag tijd door in de natuur. Het strand is om de hoek en ik ga er elke dag wandelen. Als ik dat doe, heb ik altijd een kleine vuilniszak bij me.

Ik verzamel al het afval dat ik op het strand vind en stop het in de zak. In de scholen die ik bezoek om mijn werk te presenteren, gebruik ik dit voorbeeld graag als metafoor. Wat ik probeer te zeggen is dat het enige wat ik kan doen is een vuilniszak meenemen om het strand een beetje schoner te houden. Al het andere heb ik niet in de hand. Op die manier blijft het binnen mijn mogelijkheden om positieve verandering teweeg te brengen. Ik lever mijn persoonlijke bijdrage binnen het kader van mijn omstandigheden en mogelijkheden. Als iedereen dit ter harte zou nemen, denk ik dat de wereld een stuk beter zou zijn.

Wat mijn kunst zelf betreft, ik maak foto’s die ik toegepaste kunst noem omdat ze uitnodigen tot discussie. De projecten ontstaan aan mijn keukentafel en draaien altijd om twee thema’s: hoe we met elkaar omgaan en hoe we met de wereld omgaan. Gesprekken met mensen over mijn werk gaan vaak over concepten en labels zoals ADHD, autisme, genderidentiteit, etc.”

“In 2019 las ik een bericht in regionale kranten over raadsleden die weigerden de regenboogvlag te hijsen uit protest tegen de Nashville-verklaring waarin homoseksualiteit wordt veroordeeld. Toen realiseerde ik me dat juist scholen de verantwoordelijkheid zijn van diezelfde raadsleden. Het moeten veilige plekken zijn waar iedereen zichzelf kan zijn. Zo ontstond het idee om met kunst een positieve tegenreactie te geven. Ik combineerde traditionele klederdracht met regenboogmotieven en de hashtags #bewhoyouare en #equality.”

“Mensen beschrijven me vaak als impulsief; ik sta er niet om bekend dat ik de langste aandachtsspanne heb. Desondanks – of misschien juist daardoor – vind ik vaak snel antwoorden op vragen zonder al te veel tijd te verspillen. Als ik ergens mijn zinnen op heb gezet, ga ik zitten en werk ik het direct uit. Ik denk altijd groot. Als ik fiets, droom ik ervan om op een dag de Tour de France te rijden en hetzelfde geldt voor mijn fotografie. Ik probeer elk project zo effectief mogelijk te realiseren binnen de mogelijkheden die ik heb. Zo ook met de “Zeeuwse Meisjes”. Gelukkig werd het project meteen goed ontvangen in de media en kregen we veel aanvragen van scholen en overheidsorganisaties.

De aanvragen kwamen niet alleen uit Nederland, maar ook van ver daarbuiten. Ik ben zelfs naar de bibliotheek van voormalig president Roosevelt in de Verenigde Staten geweest om te praten over het project en het belang van de boodschap erachter. Na het verspreiden van een selectie van de afbeeldingen als gratis poster download in vier talen, ontvingen we reacties vanuit de hele wereld, waaronder e-mails met afbeeldingen van de posters die op scholen van de Filippijnen tot Canada waren opgehangen. Deze scholen gaven een belangrijk voorbeeld en nodigden leerlingen en belanghebbenden uit om over de kwestie te debatteren. Daar ben ik natuurlijk trots op, ook al is er nog veel werk te doen.”

“Voor mij zijn dat plekken waar creatieve mensen samenkomen. Plekken waar ruimte is voor dialoog en oprechte verbindingen tussen mensen. In mijn werk zoek ik specifiek naar zulke plekken. En dat kan soms op een guerrilla-achtige manier. Bijvoorbeeld als ik met mijn hele team de straat op ga, een camera opzet en iemand in regenboogkleding bij me heb om te provoceren. De voorbijgangers stoppen, beginnen een gesprek met ons of met elkaar en wij leggen deze interacties vast. De straat kan ook zo’n “derde plek” zijn. Er kan veel gedaan worden in openbare ruimtes. Of in bibliotheken, maar bijvoorbeeld ook in een kerk waar een tentoonstelling over een maatschappelijk onderwerp wordt getoond. Plekken waar mensen samenkomen en waar ruimte is voor dialoog op basis van kunst. Ik vind het altijd essentieel dat de waarde van kunst erkend wordt. Ook op dat gebied valt er helaas nog veel te winnen.”

“In 2022 werken mijn team en ik weer aan twee nieuwe projecten die traditionele Zeeuwse klederdracht combineren met een maatschappelijk thema. Het ene is ‘Here comes the Flood’, dat gaat over de klimaatproblematiek en de stijgende zeespiegel. In nauwe samenwerking met lokale organisaties en overheden die zich bezighouden met watervraagstukken proberen we een discussie op gang te brengen over de gevolgen van de stijgende zeespiegel – en wat we eraan kunnen doen. Sinds februari is de serie te zien op verschillende openbare plekken in Amsterdam. Elke twee maanden halen we de werken weg en plaatsen ze op een andere plek in de stad. Verschillende bedrijven hebben werken uit de serie gekocht, wat een groot compliment is.

Het thema van dit jaar is ook ‘Zeeuws Meisje’, #bewhoyouare en #equality. Het project wordt verder ontwikkeld tot een educatief programma met een instructievideo die scholen kunnen downloaden. In mei 2022 worden foto’s uit de serie op initiatief van de Nederlandse ambassadeur tentoongesteld in Ottawa, Canada. Die maand vindt ook de expo ‘Zeeuws Meisje: Voorbij de Traditie’ plaats tijdens het befaamde Tulip Time Festival in Michigan, Verenigde Staten. De serie staat in het teken van #equality, #tulpen en #brotherhood. Voor Michigan is het behoorlijk gewaagd om het thema ‘gelijkheid’ uit te dragen en dan ook nog tijdens een van de twintig best bezochte festivals binnen de Verenigde Staten. Tulpen, Nederlandse klederdracht, alle kleuren van de regenboog… Het NBTC, Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, legde ons uit dat dit project de waarden weerspiegelt die Nederland graag uitdraagt en waar het wereldwijd voor staat: open, inclusief en inventief. We zijn op de goede weg! Voor mij is het vooral belangrijk dat de boodschap zo positief mogelijk wordt opgepikt. Ik wil dat meer mensen beseffen dat iedereen ertoe doet en dat ze overal en altijd zichzelf moeten kunnen zijn.”