Reflectie kent geen haast
De oprichting van het Documentatiecentrum voor Vervolging, Verdrijving, Verzoening (Duits: Dokumentationszentrum Flucht, Vertreibung, Versöhnung) in 2021 had niet alleen tot doel ruimte te bieden voor herinneringen aan het verleden, maar ook om het debat over huidige gebeurtenissen te stimuleren. De stichting zocht naar oplossingen om deze nieuwe kennislocatie op te zetten als een uitnodigende, open plek voor een breed scala aan doelgroepen. Het toegewijde team achter de stichting hecht veel waarde aan reflectie. Na het doorbladeren van boeken en het horen van persoonlijke verhalen tijdens de rondleiding door de tentoonstelling, moeten bezoekers de kans krijgen om in de bibliotheek te blijven hangen. Zo kunnen ze verwerken wat ze hebben ervaren.
Lasergesneden staal
Werkplekken
Kernbelofte: een inclusieve derde plek
Met dit doel voor ogen begeleidden we het team van de stichting tijdens een meerdaagse workshop. Centraal stond de ervaring van de bezoekers, de gezamenlijke verwerking van geschiedenis en respect voor andermans perspectieven. Dit moest zich weerspiegelen in het ontwerp van de plek. Een belangrijk resultaat van de workshop was de kernbelofte van de bibliotheek en het getuigenisarchief: als een centrale en inclusieve derde plek zal het kennis in een breder kader plaatsen en mensen uitnodigen om erover te praten.
Confronterend en toch laagdrempelig
Voordat bezoekers de leeszaal betreden, gaan ze door een gang. Dit gebied is zichtbaar vanuit de belangrijkste tentoonstellingsruimte. Het bevat intieme zitcocoons die bezoekers uitnodigen om verder de bibliotheek in te gaan – zo maakt de nieuwe Third Place al van veraf indruk. Naast comfortabele zitplaatsen biedt elke cocoon ook een mediastation: een kaart op ooghoogte en audio-impressies brengen bezoekers dichter bij levensverhalen waarin vlucht en ontheemding een grote rol speelden. Opvallend ontwerpdetail: de stalen frames van de cocoons tonen geografische coördinaten van plaatsen die het toneel waren van gedwongen migratie. Confronterend en toch laagdrempelig.
De bibliotheek biedt verschillende plekken om te zitten, te ontspannen en na te denken over de betekenis van herinneringen. Een ontmoetings- en informatiepunt met een grote gemeenschappelijke tafel bevindt zich in het midden van de bibliotheek. Deze centrale ruimte wordt omringd door individuele en groepswerkplekken met een kleine koffiebar. Aantrekkelijke werkplekken zijn ook langs de raamgevel opgesteld. Hier kan elke bezoeker een plek vinden om te lezen, te onderzoeken en om het opgedane te laten bezinken. In de cocoons en veel van het zitmeubilair is leder verwerkt. Dit natuurlijke materiaal herinnert eraan dat er momenten in de geschiedenis zijn die zichtbare sporen achterlaten.